Kuruluşunun 74. yılını kutlayan NATO, yeni üyesi Finlandiya’yı İttifak’ın 31. üyesi olarak kabul etmeye hazırlanıyor.
İkinci Dünya Savaşı’nın ardından 4 Nisan 1949’da kurulan Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nde (NATO) resmi prosedürlerin tamamlanmasının ardından, yeni üye Finlandiya’nın bayrağı NATO karargahına çekilecek.
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya düzenlediği saldırının ardından Avrupa güvenlik mimarisinde değişiklik olduğu gerekçesiyle tarafsızlığından çıkıp NATO’ya üye olma kararı alan Finlandiya hükümeti, 30 müttefik ülkenin parlamentosundan onay aldı.
Son olarak Macaristan ve Türkiye’deki meclislerin katılım protokollerini onaylamasıyla Finlandiya, İttifak’ın 31. üyesi olmak için nihai resmi prosedürler dışında gerekli adımları tamamladı. Böylece NATO yeni çağına açık kapı politikasını sürdürerek girmiştir.
NATO’nun 9. genişlemesi
Açık kapı politikası izleyen NATO, 74 yılı geride bırakarak 9. kez genişliyor. 1949 yılında 12 üye ile kurulan İttifak, 31. üyeyi kabul etmeye hazırlanıyor.
ABD, Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz’in imzalarıyla kurulan NATO’ya Türkiye ve Yunanistan 1952 yılında katıldı.
Almanya 1955’te ve İspanya 1982’de NATO’ya katılırken, 1999’daki genişlemede Çekya, Macaristan ve Polonya İttifak’a katıldı.
2004’teki genişleme Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya’yı kapsarken, Arnavutluk ve Hırvatistan 2009’da, Karadağ 2017’de ve Kuzey Makedonya 2020’de NATO üyesi oldular.
Son müttefik olan Finlandiya’nın üyelik işlemlerinin kısa sürede tamamlanması ve bayrağının NATO karargahına çekilmesi bekleniyor.
10. maddeye dayalı açık kapı politikası
NATO, kurucu anlaşmanın 10. Maddesine dayanan bir açık kapı politikası izlemektedir. Buna göre İttifak, NATO anlaşmasının ilkelerini ilerletebilecek ve Kuzey Atlantik bölgesinin güvenliğine katkıda bulunabilecek bir Avrupa ülkesine kapılarını açabilir.
NATO’nun genişlemesi ancak tüm müttefiklerin onayı ile mümkündür. NATO, üye olmak isteyen ülke dışında başka tarafların İttifak’ın genişlemesine müdahale etmesine izin verilmeyeceğini vurgular.
NATO, genişleme sürecinin başka hiçbir ülke için tehdit oluşturmadığının altını çizer. Genişlemenin, istikrar ve işbirliğini desteklemeyi, bütün ve özgür, barış ve demokrasi içinde birleşik bir Avrupa inşa etmeyi amaçladığı belirtiliyor.
İsveç dışında 3 ülkeye verilen üyelik perspektifi
NATO’ya 31. üye olarak katılmaya hazırlanan Finlandiya ve komşusu İsveç, Mayıs 2022’de üyelik için başvurdu. Finlandiya’nın aksine şu anda tüm müttefikler İsveç’e onay vermiş değil. İsveç’in üyelik yolunu açabilmesi için Türkiye ve Macaristan parlamentolarının katılım protokollerini onaylaması gerekiyor.
Türkiye, İsveç’in son dönemde PKK/YPG ve FETÖ gibi terör örgütleriyle mücadelede adımlar attığını ancak bunların yetersiz olduğunu belirtiyor. Macaristan’da hukukun üstünlüğü ve demokrasi gibi konularda İsveç’in tutumu konusunda da Macar hükümetinde sorunlar olduğundan bahsediliyor.
İsveç dışında NATO üyeliği isteyen ülkeler de var. Bunlardan Ukrayna son bir yılda çok sık gündeme geldi. Ukrayna hükümeti, Rusya ile savaş başladığında mümkün olan en kısa sürede NATO’ya katılma taleplerini dile getirdi.
2008’de NATO’nun Bükreş Zirvesi’nde Ukrayna ile birlikte Gürcistan’ın da gelecekteki NATO üyesi olmasına karar verilmiş olsa da, iki ülkenin bu düzeyde üyeliği uzak görünüyor.
